Bajgle to symbol Krakowa. Dawniej wręczono je młodym matkom
Bajgle to nie tylko śniadanie nowojorczyków, ale również jeden z symboli krakowskich wypieków, tuż obok obwarzanka.
Składniki:
- 500 g pszennej mąki chlebowej,
- 300 ml letniej wody,
- 7 g drożdży instant,
- 50 g cukru,
- 2 łyżeczki soli,
- 1 łyżeczka sody oczyszczonej,
- 1 żółtko,
- do posypania: czarnuszka, kminek, mak, sól.
Sposób przygotowania:
- W letniej wodzie rozpuść połowę cukru i drożdże. Odstaw na chwilę, aby drożdże się aktywowały i pojawiła się pianka na powierzchni.
- W dużej misce wymieszaj mąkę z solą i łyżeczką cukru. Wlej do tego rozczyn drożdżowy. Całość dokładnie wymieszaj, a następnie wyrabiaj ciasto przez około 10 minut, aż stanie się gładkie i elastyczne.
- Przykryj miskę z ciastem ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce, z dala od przeciągów, na około 2 godziny, aby podwoiło swoją objętość.
- Wyrośnięte ciasto podziel na 10 równych części.
- Z każdej uformuj kulkę, lekko ją spłaszcz i palcem zrób w środku dziurkę.
- Ułóż uformowane bajgle na blasze wyłożonej papierem do pieczenia, zachowując odstępy. Przykryj ściereczką i pozostaw do ponownego wyrastania na około 1,5 godziny.
- W dużym garnku zagotuj wodę z sodą i resztą cukru.
- Kiedy woda delikatnie wrze, delikatnie wkładaj do niej bajgle.
- Gotuj przez 2 minuty z każdej strony. Bajgle powinny wypłynąć na powierzchnię. Wyjmuj je łyżką cedzakową.
- Jeszcze ciepłe, obgotowane bajgle posmaruj z wierzchu roztrzepanym żółtkiem, a następnie posyp wybraną posypką.
- Rozgrzej piekarnik do 230 stopni Celsjusza i piecz przez 5 minut.
- Zmniejsz temperaturę do 200 stopni Celsjusza i piecz przez kolejne 15 minut, aż uzyskają złocisty kolor i będą chrupiące.
Podczas spaceru krakowskim przedmieściami nie sposób nie dostrzec wózków z wypiekami. Najpopularniejszym wypiekiem dawnej stolicy są zdecydowanie obwarzanki. Po piętach depczą im jednak bajgle. Dziś okrągłe bułki z ziarnami są symbolem Nowego Jorku, ale swoje korzenie mają właśnie w Krakowie.
Pierwsze wzmianki o bajglach pojawiają się w Krakowie już na początku XVII wieku, a konkretnie w 1610 roku. Bułki były podarunkiem dla kobiet, które właśnie urodziły dziecko i symbolizowały pomyślność oraz cykl życia. Złoty pierścień z ciasta miał mieć magiczną moc i przynosić szczęście nowemu mieszkańcowi Krakowa. W tamtym czasie bajgle były znane jako "obwarzanki", choć różniły się od współczesnych obwarzanków krakowskich.
Inna legenda mówi z kolei o wiktorii wiedeńskiej z 1683 roku. Według niej pewien żydowski piekarz, w akcie głębokiej wdzięczności za ocalenie Europy od tureckich najeźdźców, upiekł coś specjalnego dla króla Jana III Sobieskiego. Ponieważ król był znakomitym jeźdźcem, rzemieślnik postanowił obdarować go wypiekiem w kształcie strzemienia, co miało być wyrazem hołdu dla jego rycerskiej postawy.
Żydowski wypiek z Krakowa
Bajgle to wypiek charakterystyczny dla kuchni żydowskiej. Krakowski Kazimierz był ważnym ośrodkiem życia żydowskiego i właśnie stąd charakterystyczne bułki z dziurką ruszyły w świat. W XVII i XVIII wieku żydowscy emigranci zabrali przepis na bajgle do innych części Europy, później do Ameryki Północnej, gdzie zadomowiły się na dobre, stając się symbolem nowojorskiego śniadania.
Dziś bajgle, obok obwarzanków, są nieodłącznym elementem krakowskiego krajobrazu kulinarnego. Choć ich amerykański kuzyn zyskał światową sławę, Kraków pozostaje miejscem, gdzie narodziła się ich historia. Spacerując po ulicach Krakowa, wciąż możemy znaleźć piekarnie oferujące świeże bajgle, które są świadectwem bogatej tradycji i kulinarnych podróży, jakie to proste pieczywo odbyło przez wieki. Są symbolem miasta, który łączy przeszłość z teraźniejszością i przypomina o wielokulturowym dziedzictwie Krakowa.
Bajgiel krakowski a nowojorski
Bajgiel krakowski i nowojorski są do siebie łudząco podobne i niewprawione oko nie dostrzeże różnic. Ten polski jest zazwyczaj mniejszy, bardziej zbity i ma gładszą skórkę. Tradycyjnie przed pieczeniem jest na krótko zanurzany we wrzątku, co nadaje mu charakterystyczną elastyczność i połysk. Często posypuje się go makiem, sezamem lub solą. W 2008 roku bajgle z Kazimierza (dzielnicy Krakowa, niegdyś zamieszkałej przez Żydów) zostały wpisane na oficjalną listę produktów regionalnych.
Bajgiel nowojorski jest zazwyczaj większy, puszystszy w środku i ma bardziej chropowatą, błyszczącą skórkę. Proces jego przygotowania jest podobny (również jest obwarzany we wrzątku), ale różnice w składnikach ciasta i środowisku (np. twardość wody w Nowym Jorku) miały wpływ na jego unikalny charakter.
